มาทำความรู้จักกับ โรคอ้วน กันเถอะ
น้ำหนักเกินและ โรคอ้วน หมายถึง การสะสมไขมันที่ผิดปกติหรือมากเกินไปซึ่งก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพ ค่าดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า 25 Kg/m2 ถือว่ามีน้ำหนักเกิน และมากกว่า 30 Kg/m2 ถือว่าเป็นโรคอ้วน ปัญหานี้ได้เพิ่มสัดส่วนการแพร่ระบาด โดยในแต่ละปีมีผู้เสียชีวิตมากกว่า 4 ล้านคนอันเป็นผลมาจากการมีน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนในปี 2560 ตามภาระโรคทั่วโลก และนอกจากค่าดัชนีมวลกายหรือ BMI ที่กำหนดข้างต้น หากผู้หญิงมีรอบเอวมากกว่า 80 ซม. และผู้ชายมากกว่า 90 ซม. ร่วมกับภาวะมากกว่า 2 ใน 4 ข้อต่อไปนี้จะจัดว่าเป็นโรคอ้วนลงพุง
- ความดันโลหิตสูงกว่า 130/85 มิลลิเมตรปรอท
- ระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากกว่า 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
- ระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์ในเลือดมากกว่า 150 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
- ระดับไขมันดี (HDL) ต่ำกว่า 40 mg/dL ในผู้ชาย และ 50 mg/dL ในผู้หญิง
อัตราน้ำหนักเกินและโรคอ้วนยังคงพบในผู้ใหญ่และเด็ก ตั้งแต่ปี 2518 ถึง 2559 ความชุกของเด็กและวัยรุ่นที่มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วนและวัยรุ่นอายุระหว่าง 5-19 ปีมีน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนเพิ่มขึ้นมากกว่า 4 เท่าโดยจาก 4% เป็น 18% ทั่วโลก
โรคอ้วนเป็นด้านหนึ่งของภาวะทุพโภชนาการที่เพิ่มเป็น 2 เท่าและทุกวันนี้มีคนอ้วนมากกว่าคนที่มีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ในทุกภูมิภาคยกเว้นในแอฟริกาและเอเชียเมื่อพิจารณาว่าเป็นปัญหาเฉพาะในประเทศที่มีรายได้สูงภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนกำลังเพิ่มสูงขึ้นอย่างมากในประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลางโดยเฉพาะในเขตเมืองเด็กที่มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วนส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในประเทศกำลังพัฒนาซึ่งอัตราการเพิ่มสูงกว่าประเทศที่พัฒนาแล้วมากกว่า 30%
ภาวะแทรกซ้อนจากโรคอ้วน
- ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคเรื้อรังต่างๆรวมถึงโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆทั่วโลก การมีน้ำหนักเกินยังอาจนำไปสู่โรคเบาหวานและสภาวะที่เกี่ยวข้องเช่นตาบอดการตัดแขนขาและความจำเป็นในการฟอกไตอัตราการเกิดโรคเบาหวานเพิ่มขึ้น 4 เท่าทั่วโลกตั้งแต่ปี 2523 การมีน้ำหนักเกินสามารถนำไปสู่ความผิดปกติของระบบกล้ามเนื้อและกระดูกรวมถึงโรคข้อเข่าเสื่อมโรคอ้วนยังสัมพันธ์กับมะเร็งบางชนิดเช่นเยื่อบุโพรงมดลูกเต้านมรังไข่ต่อมลูกหมากตับถุงน้ำดีไตและลำไส้ใหญ่ความเสี่ยงของโรคไม่ติดต่อเหล่านี้จะเพิ่มขึ้นแม้ว่าคนๆหนึ่งจะมีน้ำหนักเกินเพียงเล็กน้อยและจะรุนแรงมากขึ้นเมื่อดัชนีมวลกาย (BMI) สูงขึ้น
โรคอ้วนในวัยเด็กมีความสัมพันธ์กับภาวะแทรกซ้อนทางสุขภาพที่หลากหลายและความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องก่อนวัยอันควร
การป้องกันและควบคุมภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน
- สาเหตุของน้ำหนักเกินและโรคอ้วนหลายอย่างสามารถป้องกันและแก้ไขได้อย่างไรก็ตามยังไม่มีประเทศใดที่จะหยุดยั้งการเติบโตของโรคอ้วนนี้ได้แม้ว่าจะมีปัจจัยอื่นๆร่วมด้วยแต่สาเหตุพื้นฐานของโรคอ้วนคือความไม่สมดุลของปริมาณแคลอรีที่บริโภคและแคลอรีที่ใช้ไปเนื่องจากอาหารทั่วโลกมีการเปลี่ยนแปลงในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมาจึงมีการบริโภคอาหารที่ให้พลังงานสูงที่มีไขมันสูงและปราศจากน้ำตาลเพิ่มมากขึ้นนอกจากนี้ยังมีกิจกรรมทางกายที่ลดลงเนื่องจากลักษณะงานหลายประเภทที่เปลี่ยนไปการเข้าถึงการขนส่งที่มากขึ้นและการขยายตัวของเมืองที่เพิ่มขึ้น
- การลดความเสี่ยงของการมีน้ำหนักเกินและโรคอ้วนรวมถึงการลดจำนวนแคลอรีที่บริโภคจากไขมันและน้ำตาลเพิ่มสัดส่วนของการบริโภคผลไม้ผักพืชตระกูลถั่วเมล็ดธัญพืชในแต่ละวันและเพิ่มการออกกำลังกายเป็นประจำหรือประมาณ 60 นาทีต่อวันสำหรับเด็กและ 150 นาทีต่อสัปดาห์สำหรับผู้ใหญ่และในทารกมีการศึกษาพบว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดถึงอายุ 6 เดือนช่วยลดความเสี่ยงที่ทารกจะมีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วนได้
สรุป
ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนในปัจจุบันมีอัตราการเกิดเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการใช้ชีวิตในปัจจุบันต้องใช้ความเร่งรีบทำให้เลือกรับประทานอาหารที่อำนวยความสะดวก ทานได้รวดเร็ว ส่งผลให้ได้รับสารอาหารและปริมาณแคลอรีที่ไม่เหมาะสม และต้องใช้เวลาในการทำงานเพื่อหาเงินทำให้ไม่มีเวลาในการออกกำลังกาย ส่งผลให้เกิดโรคอ้วนได้ง่าย ซึ่งหากสามารถเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และออกกำลังกายตามที่แนะนำข้างต้นก็จะสามารถลดความเสี่ยงต่อภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนได้